Jak zaprojektować swój ogród

Jeśli nie chcemy korzystać z usług architekta krajobrazu z uwagi na brak funduszy bądź marzy nam się samodzielnie wykonanie ogrodu od A do Z prace należy rozpocząć od wykonania projektu.

Powinniśmy zdawać sobie sprawę, że zaprojektowanie ogrodu łatwą sprawą nie jest. Musimy znać wiele norm i przepisów prawa. Oprócz tego powinniśmy wyposażyć się w podstawowe narzędzia potrzebne do projektowania. Kartka, ołówek i linijka to za mało! Do pierwszego etapu projektowania potrzebujemy taśmy mierniczej, najlepiej 30 metrowej, aby zrobić szczegółową inwentaryzację terenu. Następnie powinniśmy zakupić tematyczną kolorową prasę, ale tu pomoże nam także wyszukiwarka Internetowa (zasady wyszukiwania inspiracji do ogrodów wyjaśnione w kolejnych akapitach). Na etapie projektowania oprócz wyżej wspomnianej kartki (najlepiej z bloku milimetrowego), ołówka (najlepiej zastawu piszącego na kolorowo i w różnych grubościach) i linijki (oprócz linijki przydatny będzie cyrkiel, ekierka, półkownik i krzywik) potrzebujemy także książek wiedzy ogólnej z zakresu architektury krajobrazu, katalogów z materiałami budowlanymi, nawierzchniami, materiałami wykończeniowymi do ogrodów (np. palisady lub ściółki) i katalogiem roślin z uwzględniona strefa klimatyczną w jakiej dana roślina może rosnąć (mrozoodporność), pokrojem roślin, wielkością w wieku dorosłym, wymaganym stanowiskiem nasłonecznienia, pH gleby i wilgotnością; przydać się może też informacja o tym, czy dana roślina jest trująca, czy zrzuca liście na zimę i do czego jest polecana (np. solitej, roślina okrywająca, roślina zadarniająca itp.).

Dobrze jest oddać wykonanie projektu ogrodu profesjonaliście, ale jeśli chcemy sprawdzić się w tej dziedzinie, ten artykuł o projektowaniu ogrodów powinien Wam pomóc. Zapewne każdy, kto myśli o zaprojektowaniu swojego ogrodu ma w głowie pewien zarys koncepcji, ulubione rośliny, czy miejsce gdzie lubi wypoczywać. Najlepiej zacząć projekt od dokładnego zwymiarowania działki, domu oraz innych stałych elementów (np. budynków gospodarczych, studni, itp.) i przerysowanie ich w skali na papier milimetrowy (najlepiej w skali 1:100 bądź 1:50). To tak zwana inwentaryzacja stanu istniejącego. Gdy mamy gotowy plan dobrze jest poszukać inspiracji. Zapewne każdy wie, co chce mieć w swoim ogrodzie, ale uwierzcie mi, że jak wrysujecie w skali na plan wszystkie pożądane elementy w waszym ogrodzie, to zostanie połowa białej kartki bez pomysłu. Aby zapobiec takim sytuacjom dobrze jest poszukać inspiracji w Internecie bądź kolorowej prasie. W poszukiwaniach inspiracji ogrodowych w wyszukiwarkach Internetowych nie możemy uogólniać naszego zapytania. Nie wpisujemy ogólnej frazy „przytulne ogrody” tylko „przytulne ogrody Białystok”. Miasto Białystok jak i województwo podlaskie jest dobrym przykładem, ponieważ ma o wiele surowszy klimat niż położona 200 km na zachód od Białegostoku stolica. Uszczegółowiając nasze zapytanie nie będziemy mieć problemu z późniejszym doborem roślin, a nawet nawierzchni odpornych na mróz.

Przy projektowaniu ogrodu pamiętajmy o zasadzie: „Od ogółu do szczegółu”!

Na początek pooglądajmy gotowe projekty ogrodów w postaci rzutu z góry. Może okaże się, że nasz wymarzony wzór nawierzchni wcale nie spełnia naszych oczekiwań… Następnie musimy podzielić nasz plan działki na funkcje. Co to znaczy? Należy wyznaczyć strefy w naszym ogrodzie zgodne z ich przeznaczeniem, np. tu lubimy siedzieć, tędy chcemy chodzić, tu potrzebujemy kompostownika, a tam placu zabaw, tu zostawiamy trawnik. Pamiętajmy, że podczas podziału na funkcje cały plan działki musi być pokryty wyznaczonymi przez nas strefami. Podczas przypisywania poszczególnym częściom ogrodu funkcji należy wziąć pod uwagę analizę nasłonecznienia, hałasu drogowego oraz zagospodarowanie terenu sąsiadów, aby miejsce do wypoczynku nie było zlokalizowane przy kompostowniku sąsiadów, plac zabaw dla dzieci był przez cały dzień w pełnym słońcu, a warzywniak umieścimy w części reprezentacyjnej.

Jeśli zakończyliśmy pracę z podziałem naszej działki, to możemy przejść do rzeczy bardziej szczegółowych, ale nie projektujemy jeszcze roślin. Zacznijmy od wytyczenia ścieżek. Każda strefa funkcjonalna powinna być ze sobą połączona linią komunikacyjną. Ścieżki wyznaczamy zaczynając od najważniejszych szlaków komunikacyjnych czyli podjazdu na posesję. Tak naprawdę szerokość podjazdu wyznacza nam szerokość istniejącej bramy lub drzwi garażowych (ale czasami nie mamy jeszcze ogrodzenia), wymiary podjazdu mogą wytyczać nam również osobiste upodobania (np. obok podjazdu do garażu chcemy mieć miejsce parkingowe). Następnie wyznaczamy główne ścieżki komunikacyjne, te prowadzące od furtki do drzwi frontowych domu oraz do głównych miejsc w ogrodzie. Gdy już skończyliśmy pracę nad wytyczeniem komunikacji można pomyśleć o wzorach nawierzchni i materiałach. Najlepiej wybrać się do lokalnej firmy, która zajmuje się produkcją lub dystrybucją materiałów na nawierzchnie. Zmieniając nawierzchnię wokół domu należy pamiętać o około 40sto centymetrowej opasce wokół budynków. Taka opaska uniemożliwi brudzenie się elewacji ścian budynków podczas deszczu czy podlewania ogrodu. Pamiętaj, trawa nie może bezpośrednio dotykać ścian domu czy budynku gospodarczego.

Kolejnym etapem projektu jest wytyczenie rabat. Linia rabat zależy od wybranego stylu ogrodowego oraz wybranego materiału na obrzeża oddzielającego rabaty od trawnika. Trzeba uwzględnić parę zasad podczas szkiców. Możemy projektować rabaty roślinne ściółkowane korą kompostową sosnową oraz rabaty wysypane innym materiałem, np. kamiennymi otoczakami. Unikamy rabat wysypanych korą powyżej 2 metrów szerokości, ponieważ zasadzenie takich rabat materiałem roślinnym jest bardzo trudne, a w kolejnych latach po posadzeniu rośliny mogą przysłaniać się jeśli są posadzone w wielu rzędach. Rabata przeznaczona pod żywopłot nie powinna być węższa niż 60 centymetrów. Rabaty żwirowe (wysypane otoczakami, żwirem, grysem itp.) mogą stanowić także rodzaj nawierzchni, więc wymiary takich rabat są bardzo różne. Ważną zasadą przy projektowaniu rabat we wszystkich stylach kompozycyjnych jest utrzymywanie linii w kształtach prostych do późniejszej pielęgnacji. Unikamy „ostrych” zakątków, ponieważ zamiast odpocząć przy takiej rabacie będziemy czuli lęk, a podczas koszenia trawy ostro zakończony cypelek trawy wciśnięty pomiędzy rabaty będzie trzeba dokaszać ręcznie nożycami. Jeśli mamy już przemyślane linie rabat możemy przejść do komponowania nasadzeń. To chyba najbardziej przyjemna część projektowania ogrodu. Najlepiej zacząć od zebrania różnych informacji dotyczących wymagań naszych ulubionych roślin. W województwie podlaskim klimat jest surowszy od pozostałej części Polski. W mieście Białystok strefę mrozoodporności roślin oznacza się jako 6A – 5B, oznacza to że posadzone przez nas rośliny muszą znosić mróz dochodzący do -26oC. Dla porównania krańce zachodnie Polski mają oznaczoną strefę mrozoodporności roślin jako 7A, czyli mróz dochodzący „tylko” do -18 oC. Jeśli mamy już spis roślin wybranych (oczywiście od razu z nazwami gatunkowymi) musimy zrobić tabelę i posortować rośliny. W tabeli koniecznie musimy ująć poszczególne wymagania: światłolubność (nasłonecznienie stanowiska), wymagania dot. wilgotności podłoża, pokrój (np. kulisty, płożący, rozłożysty, stożkowy, kolumnowy, forma pienna, pnącze, itd.). Na koniec wypisujemy czas kwitnienia roślin, kolor kwiatów, owoców, kolor liści, kolor kory i inne dekoracyjne walory (np. kolorowe lub spiralne pędy). Jeśli tabele zastałą uzupełniona można przejść do projektowania roślin w rabatach. Zaczynamy od zrobienia linijki słońca na działce – oznacza to, że trzeba nałożyć cień rzucany przez elementy istniejące - budynki, roślinność wysoką i inne elementy. Linijka słońca wyznaczy obszary zacienione i nasłonecznione – to pozwoli na odpowiednie zaprojektowanie roślin. Kompozycje nasadzeń składają się z kolorowych plam. Zazwyczaj sadzimy rośliny w grupach, po minimum 3. Drzewka o ładnym pokroju lub szczepione sadzimy jako solitery i jak najbardziej eksponujemy je w rabatach roślinnych. Duże drzewa podsadzamy małymi krzewami, a krzewy podsadzamy bylinami. Należy łączyć ze sobą kolory – rośliny o purpurowych liściach z roślinami kwitnącymi na żółto, biały i szary odcień kory z ciemnozielonymi iglakami itp.

Gdy rabaty roślinne zostały już zaprojektowane to wcale nie oznacza końca procesu, teraz należy przejść do wymiarowania. Aby dokładnie wykonać ogród w terenie wszystkie jego elementy powinny być dokładnie zwymiarowane. Zaczynamy od zwymiarowania dużych elementów – np. nawierzchni. Należy zwymiarować obrys, łuki, kolory nawierzchni i wszystkie elementy dekoracyjne w odniesieniu do elementów istniejących – narożnika budynku mieszkalnego lub narożnika działki. Następnie, albo innym kolorem, albo na im mym arkuszu projektu wymiarujemy rabaty z zachowaniem tych samych zasad co przy wymiarowaniu nawierzchni. Jeśli rabaty są sporych rozmiarów to ciężko jest zwymiarować oddzielnie każdą roślinę. Wymiarujemy więc rośliny duże, solitery lub efektywne (szczepione), a na resztę planu nanosimy w skali kratkę przecinającą się pod kątem prostym o wymiarach rzeczywistych 1m na 1m (w skali 1:100 taka kratka będzie miała 1cm x 1cm). Kratka ułatwi nam w terenie sadzenie drzew, krzewów i bylin. Wymiarowanie jest ostatnim elementem projektowania graficznego. Po zakończeniu wszystkich prac pozostanie nam zrobić spis materiałów użytych w projekcie. Spis ułatwi nam zakupy i unikniemy kupowania na zapas. Należy bardzo uważnie policzyć metry nawierzchni, rabaty do wysypania korą, rabaty do wysypania kamykami i na końcu rośliny. Przy spisie nawierzchni możemy dodać około 5% zapotrzebowania na kostki, niektóre kostki mogą być uszkodzone na palecie lub trzeba będzie wykonać docinki w terenie co będzie spowodowanie odrzutem.

Mogłoby wydawać się, że wytycznie paru ścieżek, miejsca wypoczynku oraz zaprojektowanie roślin to bułka z masłem, niestety tak nie jest. Często oglądamy mnóstwo inspiracji w Internecie oraz kolorowej prasie i określamy, wiemy co nam się podoba, a czego nie chcielibyśmy widzieć w naszym ogrodzie. Sprawne połączenie wszystkich elementów w rzeczywistości może okazać się długim i żmudnym procesem.

Należy spełniać swoje marzenia! Powodzenia!

Zobacz pozostałe porady: